بخش اول: جانِ سبز

تهران: گالری ایرانشهر/ ۱۸ تا ۲۹ آبان

جانِ سبز، از سویی استعاره‌ای از سرنوشتِ حیاتِ طبیعت در دوران ماست و از سوی دیگر، نشانِ ضمیری است که از ظرف و بستر درونی جان به مثابه انرژی بالقوه، به سبزینگی در جامعه دامن‌زده و با همیاری به آن شکل و انسجام می‌دهد. این استعاره قرار است که نسبت میانِ انسان، حیات و طبیعت، فضای طبیعی و حیاتِ شهری را به بازاندیشی دچار کند و بستری مستعد برای رشد و نمو همبستگی از هر قشر و طیف را، در اجتماع به وجود آورد.
در پیوستارِ چنین نگاهی است که رویداد سیزدهم از چند منظر، پیوند اجتماعی را به پیش می‌برد. از آنجا که پرسبوک از درون تعاملات انسانی شکل گرفته است، فضای گالری به عنوان یکی از میدان تعاملات انسانیِ میان سه ضلع «مؤلف، مخاطب، منتقد»، محلِ مواجهه اندرون و بیرون می‌باشد که گالری ایرانشهرِ، موقعیتِ وقوعِ این مواجهه است.
منظر دیگر، در بافت کویری ایران و شهر یزد رخ می‌دهد و قرار است درختان هیرکانی و زاگرس با طرح‌های گلیم و همیاری خانه تاریخی لطفی، به دل خاک ریشه زند و غایت پروژه که پیوستگی اجتماع است؛ رشد و نمو در گستره‌ی جنگل را دنبال می‌کند.

هنرمندان بخش اول:
ابراهیم ادوای، مرتضا بصراوی، مریم رجائی، آرزو زرگر، مریم سالـــــور، میتـــرا سلطانــــی، فریده شاهسوارانی، شبنم شکوهــــــی، روح الله شمسی زاده ملکــــــــی، انیسه صالح نیا، شه گل صفرزاده، شهین غفاری، سحر قلعه دار، اسماعیل قنبـــری، شعیب گرگانی، افسانه مدیر امانی، زهــــرا مهابادی، مرتضا واحدیان، لعیا یوسفی

اهمیت فضای سبز در شهرسازی معاصر ایران:
فضای سبز شهری به عنوان یکی از مؤلفه‌های کلیدی در بهبود کیفیت زندگی شهروندان، نقش بسزایی در سلامت روان و جسم انسان‌ها دارد. بر اساس آمارهای منتشر شده، سرانه فضای سبز در ایران به طور متوسط حدود ۱۰ متر مربع به ازای هر نفر است، در حالی که این عدد در کشورهای توسعه‌یافته به بیش از ۳۰ متر مربع می‌رسد. این اختلاف نشان‌دهنده نیاز مبرم به توسعه و بهبود فضاهای سبز در شهرهای ایرانی است. در این زمینه تحقیقات نشان می‌دهد که وجود فضای سبز کافی می‌تواند به کاهش آلودگی هوا، بهبود کیفیت آب و افزایش تنوع زیستی کمک کند. به عنوان مثال، در شهر تهران، برنامه‌های توسعه فضای سبز شامل کاشت درختان جدید و ایجاد پارک‌ها و باغ‌های عمومی است که هدف آن افزایش سرانه فضای سبز به ۱۸ متر مربع تا سال ۱۴۰۴ است.
تأکیدات فضایی در مهندسی شهری و معماری منظر بدین جهت است که فضای سبز به عنوان یک عنصر مهمِ سازندگیِ اجتماعی و ترمیم‌پذیری عاطفی، تأثیرات بسیاری روی سلامتی و رفاه اجتماعی دارد. از بهبود سلامت جسمانی و کاهش استرس و افسردگی تا بهبود کیفیت هوا و ارتباط اجتماعی، همه این عوامل به رفاه افراد و جامعه کمک می‌کنند. بنابراین، توجه به حفظ و ایجاد فضای سبز در شهر‌ها و مناطق مسکونی بسیار اهمیت دارد.
مسأله دیگر، درک زنجیره نشانگی شهر و طبیعت است. بدین معنا که نابودیِ طبیعت تنها با قطع درخت آغاز نمی‌شود. بلکه تغییرِ تناسباتِ زیبایی‌شناختی را باید در نظر گرفت. یعنی همان لحظه که سیاست‌های معاصرِ زیبایی‌شناختی در معماری، دشت‌ها و باغ‌های پیرامونی شهر‌ها را به ویلا و خانهِ باغ بدل می‌کنند و دیوار‌های سنگی و سیمانی، جای بافت‌های گلی و کاهگلی را می‌گیرند و بازیِ شهودیِ میانِ خاک و آب و درخت را بهم میریزند.

بخش دوم: ریشه در خاک

یزد: خانه تاریخی لطفی/ ۱ تا ۳ بهمن ۱۴۰۳

متن پیش رو طی فراخوان عمومی دوره سیزدهم، مبتنی بر اهداف محیط زیستی در تیر ماه منتشر شده و گرایش‌های متفاوت هنر الیاف جهت اجرا‌هایی محیطی و نیز تنوع زیستی درختان از هیرکانی تا زاگرس را در بستر موضوعی خود، مدنظر قرار داده است. هنرمندان مدعو و بخش کارگاهی نیز با همین مضمون آثاری مرتبط ارائه کرده اند.

هنرمندان بخش دوم:
طراحی گلیم: فاطمه آهنکار، جواد احمدزاده، مهناز پسیخانی، ندا درزی، سمانه دهستانی اردکانی، ایلناز رهبر، رسول سلطانی، میترا سلطانی، حمید جعفری شکیب، فرناز نیکوخواه، آیدا علی بخش، مولود عکاف‌زاده، حمید قوی پنجه، منصوره کاظمی، بهنام کامرانی، نرگس هاشمی

طراحی و رسانه های دیگر: سما رحمانی، مهدیه رضایی، فریده شاهسوارانی، امیر شلمانی، شایا شهرستانی، ارغوان فلکه، حسین کهفی، امیر معبد، مریم نیکخواه ابیانه، حوریه هاشمی، مریم یاحقی، لعیا یوسفی

کارگاه طراحی:مرضیه براتی، ریحانه تیماجی، سوگند راستگو، شادی کشاورز، فاطمه مظفری نژاد

در این دوره، از سویی بر آنیم با «خانه‌ی تاریخی لطفی» و بافندگان بومی تحت پوشش آن، از نواحی مختلف ایران که دستی بر هنر دیرینه «گلیم بافی» دارند، همکاری نماییم و از دیگر سو به دنبال این هستیم که با همیاری هنرمندان،تنوع زیستیِ نهفته در اقلیم محیطی ایران را به خانه ها‌ منتقل نماییم. از حیث معنایی، توجه و پاسبانی از محیط زیست، اولویت این همگامی ست که با همیاری شما بواسطه ی طراحی و پژوهش‌های شما، تحقق می یابد.
از همین رو، پرسبوک به عنوان یکی از رویداد‌های مولد هنر الیاف معاصر، این بار گام بعدی را جهت پیوست هنر‌های تجسمی/محیطی به چرخه‌ی تولید هنر‌های دستی از جمله «گلیم بافی» برداشته و به بازآفرینی و نهادینه کردن انس با طبیعت می‌پردازد.
از انتخاب مدیوم تا نحوه‌ی اجرا‌های محیطی و نیز نمایش آثار، رویکرد زیست محیطی اولویت این دوره می باشد. از حیث اجرایی، زمانیکه بافندگان با الیاف رنگ شده‌ی طبیعی، پس از ۴ ماه کار مداوم، طراحی شما را نقش گلیم می‌کنند، تمامیت چرخه هنری و اقتصادی دغدغه پرسبوک خواهد بود. چراکه بر این اعتقادیم، چنین چشم اندازی، مسیر گذشته را به حال پیوند‌ زده و زاینده‌ی امکان‌های بالقوه و موجود در این عرصه خواهد شد.

طراحی از درختان

۱-هیرکانی:

جنگل‌های هیرکانی از نظر جامعه‌شناسی گیاهی (فیتوسوسیولوژی)، جوامع گیاهی ارزشمندی با درختان و درختچه‌ها و گیاهان ویژه را بخود اختصاص داده است. در چشم انداز‌های این سرزمین از ارتفاعات پایین (جلگه) تا ارتفاعات بالا دست، گونه‌های درختان و درختچه‌های زیر وجود دارند: بلوط (بلند مازو)، شمشاد، توسکا، لرگ، انجیلی، ممرز، افرا، نارون، زبانگنجشک، گیلاس وحشی، بارانک، سرخدار، نمدار، خرمندی، آزاد،  لیلکی، شب خسب، داغداغان، انار و راش که مشهورترین و گسترده‌ترین گونه درختی جنگل‌های کوهستانی هیرکانی است، بالاتر از راشستان‌ها گونه‌های درختان اوری، لور، کرب، سرو‌های کوهی قرار دارد.

۲- زاگرس:

غالب درختهای زاگرس بلوط و بنه می باشند، دیگر گونه‌های درختی و درختچه‌ای جنگل‌های زاگرس به شرح زیر می‌باشد:
کیش، زیتون، سیاه تلو، خنجوک، چاتلانقوش، چنار، پده، جغجغه، انار، خج، انچوچک، امرود، بلوط، دارمازو، یوول، بلوط ایرانی، سماق، نسترن وحشی، زرد بید، سپستان، دیو آلبالو، گزانگبین، اوجا، مو، دره، عناب، چغاله (تنگرس)

اهداف:

• آشنایی هنرمندان با زیست بوم طبیعی جنگل‌های هیرکانی، زاگرس و پرداختن به این مهم که از دریچه نگاه یک «بوم‌نگار» چگونه به ثبت آن بپردازند.
• ترویج هنر مشاركتى و كار گروهى
• تشویق هنرمندان جوان ایران به پیشبرد هنر زیست محیطی و اهمیت توجه به دغدغه هاى محیط زیست
• تاكید بر اهمیت حوزه هاى فرهنگى متفاوت در ایران

نحوه‌ی ارسال آثار:
■ شرکت در این پروژه برای هنرمندان آزاد است.
■طراحی از درختان نامبرده (فهرست فوق) به صورت وکتور با دو پسوند pdf و ai باشد، یا فایل‌های طراحی دستی، در ابعاد a5 بصورت تصویر jpg (حداقل یک مگا پیکسل و dpi٣٠٠) ارسال گردد.
■برای طراحی گلیم، سطوح تخت و در دو رنگ، بدون سایه پردازی باشد. طرح‌های گلیم برای اینکه قابل بافت شوند، ممکن است دخل و تصرف  مختصری داشته باشند.

بخش سوم: بالندگی

سیاهکل، دیما رزیدنسی، ۱۴ تا ۱۶ اسفند ۱۴۰۳

هنرمندان داوطلب و اعضای پیوسته

حال می دانیم که جنگل زدایی دومین عامل مهم در تولید گاز دی اکسیدکربن و اختلال در چرخه های طبیعی ست. چرا که با از بین رفتن درختان، تمام دی اکسیدکربنی که در طول فتوسنتز در اندام درخت ذخیره شده آزاد می شود. از سوی دیگر تبدیل زمین های جنگلی به زمین های مسکونی، دامداری یا کشاورزی نیز به این معنی ست که درختان کمتری کربن را از جو زمین جذب می کنند. در واقع این گزاره که ما بیش از هر زمانی شاهد تهی و تنها شدن جنگل از درخت هستیم؛ اهمیت بسزایی دارد. بخش سوم پرسبوک سیزدهم با درک اقدام برای تحقق چنین نگاهی، قصد دارد در راه این ایده قدم بردارد و با برقراری پیوند انسانی میانِ پازل های معرفتی مختلف؛ همت خودجوش مردم نهاد، اجتماع هنرمندان و حمایت سازمان منابع طبیعی، همزمان با روز درختکاری، گستره ای از جنگل سیاهکل را خانه درختان هیرکانی سازد. به این امید که جنگل از درخت و درخت از خاک و انسان ایرانی از آبادی تهی نگردد.