نمایشگاه «بیمرز»[1] از چند جهت قابل بررسی و تحلیل میباشد. این مجموعه آثار به مثابه متنی بر روی الواح و متونی بنا شده است که نه تنها قدمت آن به تاریخ خیال آدمی میرسد؛ بلکه در نزدیکترین انگاره هر مخاطب قرار خواهد گرفت. منظور نخست تأثیر متن و هنرمندان از متنهای پیشین است که ناخودآگاه و خودآگاه از سبک، مضامین و پیرامون خود گرفته و منظور ثانوی، هر اثر از یک هنرمند به طور مجرد میباشد که در نمایشگاهها، مضمونها، مکانهای مجزا و مختلف دیده شده و حال در متن «بیمرز» قرار گرفتهاند.
«بیمرز» از یک سو بههم ریختن مناسبات و آشناییزدایی از مجموعههایی است که تا به حال با آن مواجه شدهایم و از سویی، خود در بند یک متن دیگر است. این مجموعه شامل آثار برگزیدگان نهایی «پرسبوک آرت» [2] در 11 رشته هنرهای تجسمی است که حال در یک متن در بند قرار گرفتهاند و هم سعی بر گسست متن دارند. هر کدام از آثار به مثابه متنی مجزا همانطور که اشاره شد در نگارخانههای دیگر ممکن است مشاهده شده باشند[3] که تداعیگر آن مناسبات است و هم در کنار یکدیگر سعی بر برهم ریختن و آشنایی زدایی از آن دارند. از سویی دیگر این آثار برای منظوری چون جشنوارهای آنلاین ارائه شده بودند.
در انتها این نمایشگاه را از حیث آهنگ حرکت بررسی خواهیم کرد. رولان بارت در زمینه نوع ارتباط خود با هنر تجسمی معتقد است «عکسی تا من میرسد و عکس دیگری نه». چنین تعبیری مشخص میکند که بارت برای عکس آهنگ حرکت قائل است.[4]
آهنگ حرکت در این مجموعه آثار بسیار متناوب و غیر قابل پیشبینی است. یک نقاشی میتواند به صورت کوبشی –مثلا آثار چیدمان داخل اتاق گالری سین که مخاطب را از طبقه پایین به بالا می کشاند- با مخاطب ارتباط برقرار کند و او را سوی خود کشد و در کنارش رسیدن به اثری –مثلا عکس بهاره بیشه- مخاطب را در حالتی رها قرار دهد و انگاره او را به پرواز درآورد که آهنگ حرکت «آرام» و «باطمأنیه» میباشد و در اثری دیگر –مثلا دوخت و پارچه الناز جوانی– که می تواند مخاطب را درگیر خود کند و او را قبل از ورود به منطقه چیدمان ها آماده سازد. شاید هوشمندانه ترین انتخاب برای رسیدن به فضای چیدمان ها چنین اثری با پس زمینه قرمز بود در این نوسان آهنگ مخاطب با آهنگ حرکت «کند» و نگاه خوانشگر همراه می شود و دنبالکننده گفتمان تعاملی هنرمندان نسل نو میشود. ترتیب چیدمان این آثار در نگارخانه خود در تغییر نوسانات این آهنگ حرکت نقش به سزایی دارد. آهنگ حرکتی که در هر سوی نگارخانه «سین» از مجموعهی «بیمرز» برقرار است میتواند تا مدت زمان بیشتری مخاطب را در فضای نگارخانه قرار دهد[5] چنین تأثیری در صورتی رخ میدهد که ممکن است مخاطب در فضای مجازی با تجربه گذر با یک کلیک از روی این آثار روبرو شده و حال با بیمرزی فضای حقیقی و مجازی آن را به صورت دیگری لمس میکند.
اثر بهاره بیشه – منخب عکاسی
[1] نمایشگاه منتخب آثار برگزیدگان دوره نخست جشنوارهی «پرسبوک آرت» که در گالری «سین» از 18 تا 31 شهریورماه 1390 برپاست. این نمایشگاه به نمایشگاه گردانی ندا درزی و هنرمندانی چون علی هنرور، امیر علیزاده، امیر خجسته، امیرحسین کیهانی، آسیه روح الامینی، بهاره بیشه، بهزاد سلطان محمدی، داریوش راد، الناز جوانی، فرزاد کهن، حامد بهروزکار، محمود مکتبی، مریم دادگر، ملودی هژیرالسادات، ندا ظرفساز، نیکزاد عربشاهی، پریچهر طیبی، پریسا رجبیان، راحله زمردینیا، سحر مختاری، سیدمیثم موسوی، شادی رضایی، سمیه محرمی، طاها حیدری، تارا گودرزی و تورج صابریوند برگزار خواهد شد.
[2] پرسبوک آرت جشنــوارهی سالانهی هــنرهای تجــسمی است که برای اولین تجربه در کشورمان سال 1389 به صــورت آنلایــن برگزار شد. در حال حاضر این جشنواره سال دوم خود را پشت سر میگذارد.
[3] شخصا با برخی از آثار برگزیده شده در نمایشگاهی انفرادی یا گروهی در نگارخانهای روبرو شده بودم.
[4] برگزفته از مقاله «بررسی نشانه-معناشناختی اشتباه: استعلا یا انحطاط سوژه» نوشته دکترحمیدرضا شعیری و مجید رحیمی جعفری ارائه شده در اولین همایش ملی «انسان شناسی و هنر» دانشگاه هنر اصفهان و چاپ شده در مجموعه مقالات برتر همایش.
[5] پیشنهاد میکنم برای رسیدن به چنین حالتهایی حتما در روزهایی غیر از روزهای پرازدحام نگارخانه به این محل مراجعه کنید.